ប្រាសាទបាគង ស្ថិតនៅខាងត្បូងបំផុតក្នុងចំណោម ប្រាសាទរលួសដែល ព្រះបាទឥន្រ្ទវរ្ម័នទី១ បានកសាងនៅ ឆ្នាំ៨៨១ នៃគ្រិស្តសករាជ ។ ប្រាសាទនេះ មានទ្រង់ទ្រាយ ខ្ពស់សង់ពីលើខឿន ៣ជាន់ សម្រាប់តម្កល់លិង្គទេវរាជ ឈ្មោះ "ឥន្រេ្ទស្វរ" ដែលផ្តល់តមៃ្លទៅលើលទ្ធិបុគ្គលនិយម ដែលជាមែកធាងមួយនៃលទ្ធិទេវរាជ។ ប្រាសាទនេះមាន កំពែងខាងក្រៅធ្វើអំពី ថ្មបាយកៀ្រម មួយចំណែកកប់បាត់ទៅ ក្នុងព្រៃមួយចំណែកទៀតបាក់បែក ខូចអស់ដែលមានបណ្តោយ ៨៥០ម៉ែត្រ ទទឹង ៥០ម៉ែត្រ ដោយមាន សិន្ធុព័ទ្ធជុំវិញទទឹង ៦០ម៉ែត្រ ប៉ុនែ្តទឹកស្រះរីងខះអស់នៅសល់តែ ទិសខាងកើតទេ មានប្រាសាទតូចៗព័ទ្ធជុំវិញ ប្រាសាទធំសង់ពីថ្មប្រផេះ ប្រកបដោយ ក្បូរច្បាច់រចនារស់រវើក ។ ប្រាសាទកណ្តាលមានលក្ខណៈជាភ្នំមាន ៥ថ្នាក់ដោយមានជណ្តើរឡើងទៅលើគ្រប់ទិសទាំង ៤តែជញ្ជាំងទិសខាងកើតនៅ ល្អជាងគេ នៅហោជាងទ្វារខាងកើត មានរូបចម្លាក់យក្សក្រុងរាពណ៍ឬ ឥន្ទជិត ថែ្លងសរកើតជាចំណងនាគបាស ទៅរុំព័ទ្ធព្រះលក្ស៍ដែលមានទ័ពស្វាចោមរោមជាបរិវា ។ នៅតាមថ្នាក់នីមួយៗ សុទ្ធតែមានចម្លាក់រឿងដកស្រង់ចេញពី ព្រហ្មញ្ញសាសនា តែគួរឲ្យស្តាយរូបចម្លាក់ទាំងនោះរលុបស្ទើរអស់ទៅហើយ ដោយទ្រាំទ្រនឹង ធាតុអាកាសក្តៅត្រជាក់ភ្លៀងខ្យល់ ជាង១ពាន់ឆ្នាំ ។ យោងតាមឯកសារ ប្រវត្តិសាស្រ្តខែ្មរ បញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីបានឡើងសោយរាជ្យសម្បត្តិនៅ គ,ស ៨៧៧ ព្រះបាទឥន្រ្ទវរ្ម័នទី១ ទ្រង់បានមកគង់នៅរាជធានី ហរិហរាល័យ ឬទីក្រុងរលួស ដែលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ បានត្រួសត្រាយជាដំបូង។ ក្រៅពីការចាត់ការឲ្យជីកបារាយណ៍" ឥន្រ្ទតដាក" នៅខាងជើងរាជធានីដែលមានបណ្តោយ ៣០០០ម៉ែត្រ ទទឹង ៨០០ម៉ែត្រ ដែលសព្វថៃ្ងគោកអស់ ក្លាយទៅជាវាលស្រែ នោះព្រះបាទឥន្រ្ទវរ្ម័នទី១ ទ្រង់បានកសាង ប្រាសាទបាគង ដែលជាប្រាសាទភ្នំទី១ ធ្វើអំពីថ្មភក់ទុកជាគោលចារឹករបស់រាជធានីនិងដើម្បី ជានិមិត្តរូប នៃព្រះរាជអំណាចរបស់ ព្រះអង្គ ដែលលាតសន្ធឹងដល់តំបន់ពាយ័ព្យរហូតដល់សមុទ្រ ។ ពេលឡើងទៅទស្សនា ដល់ចំណុចខ្ពស់បំផុត នៃប្រាសាទបាគង]អ្នកទេសចរគ្រប់រូបទទួលអារម្មណ៍ ដូចកំពុងរស់នៅក្នុងវិមានទិព្វ នាឋានត្រៃត្រឹង្សទេវលោកយ៉ាងនោះដែរ ព្រោះតែបេតិកភណ្ឌជាតិមួយនេះ មានអាយុកាលមុនប្រាសាទអង្គរវត្ត ទៅទៀត។
ប្រាសាទបាគងស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃរាជធានី ហរិហរាល័យ គឺជាឈ្មោះដែលមានប្រភពមកពីអាទិទេព២អង្គ គឺព្រះហរិ និងហរៈ ដែលជាការសំយោគចេញពីព្រះវិស្ណុ និងព្រះសិវៈ។ វាជាប្រាសាទភ្នំ (សិប្បនិមិត្ត) ដែលតំណាងលោកធាតុ ភ្នំព្រះសុមេរុ ដែលជាលំនៅដ្ឋានរបស់អាទិទេពទាំងឡាយ រីឯជាន់ទាំង៤ដែលនៅនឹងតួប្រាសាទកណ្តាលវិញ វាទាក់ទងទៅនឹងអាទិទេពទាំង៤ (ភិភពនាគ ពិភពគ្រុឌ ពិភពបិសាច ពិភពយក្ស) រីឯជាន់ទី៥តំណាងឲ្យមហារាជ)។ ប្រាសាទនេះព័ទ្ធជុំវិញដោយកំពែងពីរជាន់គឺៈ កំផែងទីមួយមិនឋិតនៅចំប្លង់ប្រាសាទឡើយ ហើយមានបណ្តោយ ៩០០ម x ៧០០ម ឋិតនៅព័ទ្ធជុំវិញស្រះទឹកមួយព្រមទាំងលំអទៅដោយផ្លូវចូលទៅគ្រប់ជ្រុងទាំង៤ ព្រមទាំងជិតភ្ជាប់បង្កាន់ដៃនាគទាបៗ។ កំផែងជាន់ទី២វិញមានផ្លូវចូល២ ដែលធ្វើឡើងពីថ្មភក់និងថ្មបាយក្រៀម (ប៉ុន្តែមួយឋិតនៅខាងកើត មួយទៀតឋិតនៅខាងលិច) ដែលគេលំអរទៅដោយបង្កាន់ដៃនាគក្បាល២ធំៗ ឋិតនៅកាត់ស្រះដែលសព្វថ្ងៃរូបនេះខូតខាតអស់មួយចំនួនធំ។
តួប្រាសាទកណ្តាល គេអាចទៅទស្សនានៅគ្រប់ជាន់ទាំងប្រាំបាន ព្រោះជាន់នីមួយៗ ពុំមានទំហំប៉ុនគ្នាឡើយ ហេតុដូច្នោះហើយទើបគេអាចមើលឃើញ។ ប្រាសាទកណ្តាលឋិតនៅលើខឿនខ្ពស់មួយរាងការេ រៀបឡើងប្រាំជាប់ហើយគេបានលំអរទៅដោយផ្កាឈូកមួយនៅចំពីលើកំពូល។ ចំណែកឯខឿនតួប្រាសាទនៅចំកណ្តាល តួនោះប្រហែលជាកសាងនៅសម័យក្រោយក្នុងអំឡុងស.វទី១២។
បើតាមរឿងព្រេងខ្មែរបានបញ្ជាក់ថា ទីកន្លែងសាង់ប្រាសាទនេះ គឺជាកន្លែងដែល តាគហេ ឲ្យបក្សីចាំក្រុងគង់ បន្ទាប់ពីការគេចផុតពីការតាមចាប់ខ្លួននៃកងទ័ពរបស់ស្តេចព្រហ្មកិល។ បន្ទាប់ពីបានឡើងសោយរាជ្យ ដើម្បីតបស្នងនូវគុណូបការៈរបស់តាគហេ បក្សីចាំក្រុង ក៏បានបញ្ជាឲ្យសាងប្រាសាទមួយត្រង់កន្លែងដែលតាគហេថា បាគង់សិន ប្រាសាទនោះហៅថា ប្រាសាទបាគង់ ដែលក្លាយមកជា ប្រាសាទបាគង សព្វថ្ងៃនេះ។
សូមអរគុណសម្រាប់ការអានរបស់លោកអ្នក!
EmoticonEmoticon